Ստանալ կոնտակտ

Էնդոմետրիոզը` անպտղության պատճառ

2022 Փետ 18, Ուրբաթ

Էնդոմետրիոզը հորմոնակախյալ և շատ տարածված հիվանդություն է, որի ժամանակ արգանդի խոռոչում ի հայտ են գալիս արգանդի լորձաթաղանթին (էնդոմետրիա) շատ նման հյուսվածքների օջախներ: Այս ախտաբանությունը զարգանում է հորմոնալ և իմունոլոգիական դիսբալանսի ֆոնի վրա:

Վիճակագրության համաձայն էնդոմետրիոզով կանանց 40 տոկոսի մոտ հանդիպում է անպտղություն:
Էնդոմետրիոզի ժամանակ անպտղության ավելի ակնհայտ մեխանիզմներից է փոքր կոնքում կպումների առաջացումը: Կպումները պաշտպանական բնույթ ունեն, այդ կերպ օրգանիզմը ձգտում է սահմանափակել հիվանդության տարածումը: Արգանդի փողերի, ձվարանների, կոնքի պատերի, արգանդի, աղիների միջև կպումների հետևանքով արգանդի փողերը ձևախախտվում են, խանգարվում է նրանց անցանելիությունը՝ արդյունքում խանգարվում է բեղմնավորված ձվաբջջի անցումը փողով` արգանդի խոռոչ:

Անպտղության կարևոր գործոններից է էնդոմետրիոզով կանանց մոտ պրոստոգլանդինների չափից ավելի քանակը: Այս կենսաբանական ակտիվ նյութերն անհրաժեշտ են ձվազատման, դեղին մարմնի ռեգրեսիայի, սպերմատոզոիդների շարժունակության, իմունային պաշտպանության, ծննդաբերության ժամանակ արգանդի կրճատման համար, դաշտանի ժամանակ: Դրանք կարևոր դեր ունեն նաև բեղմնավորման և էմբրիոնի իմպլանտացիայի ժամանակ: Էնդոմետրիոզի դեպքում դիտվում է պրոստոգլանդինների ակտիվ արտադրություն, որը խաթարում է վերարտադրողական համակարգի շղթայի շատ օղակներ` նպաստելով անպտղության առաջացմանը:

Անպտղության գործոններից է նաև էնդոմետրիոզի ժամանակ իմունային համակարգի խանգարումը: Հաճախ այն ունի բարդ բնույթ և արտահայտվում է մի կողմից՝ էնդոմետրիոզի «ոչ ճիշտ» օջախների ոչնչացման անբավարարությամբ, մյուս կողմից՝ էնդոմետրիումի հյուսվածքի դեմ հակամարմինների արտադրմամբ, և որպես հետևանք՝ արգանդի լորձաթաղանթի աուտոիմուն ախտահարումով: Դա իր հերթին բերում է բեղմնավորված ձվաբջջի իմպլանտացիայի կամ հղիության ընդհատման` վաղ ժամկետներում:

Էնդոմետրիոզի կարևոր պատճառներից է հորմոնների դիսբալանսը՝ էսթրոգենների գերակշռումը դեղին մարմնի հորմոնի՝ պրոգեսթերոնի վրա: Այդ վիճակն կոչվում է հիպերէսթրոգենիա: Էսթրոգենների ավելցուկը կարող է բացարձակ (ավելցուկային արտադրություն, օրինակ` ուռուցք), կամ հարաբերական լինել (էսթրոգենների մակարդակը նորմալ է կամ մի փոքր բարձր` պրոգեսթերոնի մակարդակի կտրուկ նվազման ֆոնի վրա): Հորմոնների այդպիսի դիսբալանսը մեծավ մասամբ անպտղության պատճառ է, քանի որ այդ պայմաններում ձվազատում չի իրականանում:

Էնդոմետրիոզի ժամանակ անպտղության տարբեր մեխանիզմները պահանջում են բուժման տարբեր մոտեցումներ և բուժման անհատական ծրագիր: Միշտ պետք է հիշել, որ խիստ կարևոր է բուժումը հնարավորին վաղ սկսել: